Ngày 14/11/2022, Quốc hội thông qua Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022 (gọi tắt là Luật 2022) để thay thế Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2007 (gọi tắt là Luật 2007). Luật 2022 có hiệu lực thi hành từ 01/7/2023, gồm 06 chương, 56 điều, tăng 10 điều, có 16 điểm mới so với Luật 2007. Để giúp hội viên nắm vững và thực hiện đúng các quy định của Luật, dịp sinh hoạt hội viên kỳ này chúng ta cùng tìm hiểu 06 điểm mới trọng tâm của Luật 2022.

1. Hành vi bạo lực gia đình (Điều 3 Chương I)

Luật 2022 quy định 16 nhóm hành vi bạo lực gia đình, tăng 07 nhóm hành vi bạo lực gia đình so với Luật 2007, trong đó bổ sung 06 nhóm hành vi bạo lực gia đình mới gồm: (1) Cưỡng ép chứng kiến bạo lực đối với người, con vật nhằm gây áp lực thường xuyên về tâm lý. (2) Bỏ mặc, không quan tâm; không nuôi dưỡng, chăm sóc thành viên gia đình là trẻ em, phụ nữ mang thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người cao tuổi, người khuyết tật, người không có khả năng tự chăm sóc; không giáo dục thành viên gia đình là trẻ em (3) Kỳ thị, phân biệt đối xử về hình thể, giới, giới tính, năng lực của thành viên gia đình (4) Tiết lộ hoặc phát tán thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình của thành viên gia đình nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm (5) Cưỡng ép trình diễn hành vi khiêu dâm; cưỡng ép nghe âm thanh, xem hình ảnh, đọc nội dung khiêu dâm, kích thích bạo lực (6) Cô lập, giam cầm thành viên gia đình.

2. Quyền và trách nhiệm của người bị bạo lực gia đình (Điều 9 Chương I)

- Về quyền: ngoài các quyền Luật 2007 đã quy định, Luật 2022 bổ sung mới một số quyền của người bị bạo lực gia đình gồm: yêu cầu người có hành vi bạo lực gia đình khắc phục hậu quả, bồi thường tổn hại về sức khỏe, danh dự, nhân phẩm và thiệt hại về tài sản; được thông tin về quyền và nghĩa vụ liên quan trong quá trình giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp giữa các thành viên gia đình, xử lý hành vi bạo lực gia đình; khiếu nại, tố cáo, khởi kiện đối với hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình.

- Về trách nhiệm: Luật 2007 chỉ quy định người bị bạo lực gia đình có trách nhiệm cung cấp thông tin liên quan đến bạo lực gia đình cho cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền khi có yêu cầu, Luật 2022 quy định người bị bạo lực gia đình có trách nhiệm cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời thông tin liên quan đến hành vi bạo lực gia đình khi có yêu cầu của cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền.

3. Trách nhiệm của cá nhân, thành viên gia đình trong phòng, chống bạo lực gia đình (Điều 11, Điều 12 Chương I)

Luật 2007 chỉ quy định trách nhiệm của cá nhân trong phòng, chống bạo lực gia đình là: báo tin, tố giác, tham gia bảo vệ, hỗ trợ người bị bạo lực gia đình. Luật 2022 bổ sung thêm quyền của cá nhân là: được khen thưởng khi có thành tích trong phòng, chống bạo lực gia đình theo quy định của pháp luật về thi đua, khen thưởng; được bảo vệ, giữ bí mật về thông tin cá nhân khi báo tin, tố giác hành vi bạo lực gia đình; được Nhà nước hỗ trợ để bù đắp tổn hại về sức khỏe, tính mạng và thiệt hại về tài sản khi tham gia phòng, chống bạo lực gia đình theo quy định của Chính phủ.

4. Hòa giải trong phòng, chống bạo lực gia đình (Điều 17 Chương II)

Luật 2022 bổ sung khái niệm hòa giải trong phòng, chống bạo lực gia đình, cụ thể: hòa giải trong phòng, chống bạo lực gia đình là việc người tiến hành hòa giải hướng dẫn các bên tự nguyện giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp giữa các thành viên gia đình để không làm phát sinh, tái diễn hành vi bạo lực gia đình. Hòa giải trong phòng, chống bạo lực gia đình không thay thế biện pháp xử lý người có hành vi bạo lực gia đình.

5. Báo tin, tố giác về hành vi bạo lực gia đình (Điều 19 mục 1 Chương III)

- Luật 2007 quy định có 03 địa chỉ báo tin, tố giác về hành vi bạo lực gia đình, Luật 2022 tăng lên 07 địa chỉ, gồm: (1) Ủy ban nhân dân cấp xã nơi xảy ra hành vi bạo lực gia đình (2) Cơ quan Công an (3) Đồn Biên phòng gần nơi xảy ra hành vi bạo lực gia đình (4) Cơ sở giáo dục nơi người bị bạo lực gia đình là người học (5) Tổ trưởng tổ dân phố, Trưởng Ban công tác Mặt trận ở khu dân cư nơi xảy ra hành vi bạo lực gia đình (6) Người đứng đầu tổ chức chính trị-xã hội cấp xã nơi xảy ra hành vi bạo lực gia đình (7) Tổng đài điện thoại quốc gia về phòng, chống bạo lực gia đình.

- Luật 2007 chỉ quy định địa chỉ báo tin về bạo lực gia đình, không quy định hình thức báo tin. Luật 2022 bổ sung quy định về hình thức báo tin, tố giác về hành vi bạo lực gia đình, gồm 03 hình thức: gọi điện, nhắn tin; gửi đơn, thư; trực tiếp báo tin.

6. Biện pháp ngăn chặn hành vi bạo lực gia đình và bảo vệ, hỗ trợ người bị bạo lực gia đình (Điều 22 mục 2 Chương III)

- Luật 2007 quy định 04 biện pháp ngăn chặn, bảo vệ nạn nhân bạo lực lực gia đình, gồm: (1) Buộc chấm dứt hành vi bạo lực gia đình (2) Cấm tiếp xúc (3) Chăm sóc, điều  trị người bị bạo lực gia đình (4) Xử lý vi phạm hành chính và bảo vệ người bị hại theo quy định của pháp luật về tố tụng hình sự. Luật 2022 quy định tăng lên 10 biện pháp biện pháp ngăn chặn, bảo vệ, hỗ trợ người bị bạo lực gia đình, trong đó quy định mới 6 biện pháp ngăn chặn, gồm: (1) Yêu cầu người có hành vi bạo lực gia đình đến trụ sở Công an xã nơi xảy ra hành vi bạo lực gia đình (2) Bố trí nơi tạm lánh và hỗ trợ nhu cầu thiết yếu (3) Trợ giúp pháp lý và tư vấn tâm lý, kỹ năng để ứng phó với hành vi bạo lực gia đình (4) Giáo dục, hỗ trợ chuyển đổi hành vi bạo lực gia đình (5) Góp ý, phê bình người có hành vi bạo lực gia đình trong cộng đồng dân cư (6) thực hiện công việc phục vụ cộng đồng.

- Luật 2022 quy định cụ thể biện pháp góp ý, phê bình người có hành vi bạo lực gia đình trong cộng đồng dân cư như sau: Chỉ được được thực hiện đối với người từ đủ 18 tuổi trở lên trong các trường hợp: có hành vi bạo lực gia đình từ 02 lần trở lên trong thời gian 12 tháng mà chưa đến mức bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc áp dụng biện pháp xử lý hành chínhl; có hành vi bạo lực gia đình đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà tiếp tục có hành vi bạo lực gia đình.

- Luật 2022 quy định cụ thể việc thực hiện công việc phục vụ cộng đồng là công việc có quy mô nhỏ trực tiếp phục vụ cho lợi ích của cộng đồng nơi người có hành vi bạo lực gia đình cư trú, bao gồm: tham gia trồng, chăm sóc cây xanh ở khu vực công cộng; sửa chữa, làm sạch đường làng, ngõ xóm, đường phố, ngõ phố, nhà văn hóa, nhà sinh hoạt cộng đồng hoặc công trình công cộng khác và tham gia công việc khác nhằm cải thiện môi trường sống và cảnh quan của cộng đồng.

* Phụ nữ cần làm gì để thực hiện Luật Phòng, chống bạo lực gia đình