Thời gian qua, mạng xã hội đã giúp ích rất nhiều cho phụ nữ, trẻ em trong đời sống, lao động và học tập. Song không gian mạng đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ, rủi ro cho người dùng như: bị lừa đảo, trộm cắp, chiếm đoạt tài sản; lôi kéo đánh bạc, tổ chức đánh bạc; truyền bá, phát tán ấn phẩm đồi trụy, tổ chức môi giới mại dâm, phát tán thông tin xuyên tạc, hình ảnh riêng tư để xúc phạm, làm nhục người khác... Đặc biệt là hoạt động sử dụng không gian mạng để xâm phạm an ninh quốc gia của các thế lực thù địch, phản động ngày càng phức tạp và nguy hiểm. Để giúp hội viên phụ nữ bảo vệ bản thân và thành viên gia đình trong sử dụng mạng xã hội, góp phần phòng, chống tội phạm trên không gian mạng, dịp sinh hoạt hội viên kỳ này chị em cùng tìm hiểu một số nội dung cơ bản đảm bảo an toàn cho phụ nữ và trẻ em trên không gian mạng.

1. Khái niệm “không gian mạng”

Theo quy định tại khoản 3 Điều 2 Luật An ninh mạng năm 2018: “không gian mạng” là mạng lưới kết nối của cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, bao gồm mạng viễn thông, mạng Internet, mạng máy tính, hệ thống thông tin, hệ thống xử lý và điều khiển thông tin, cơ sở dữ liệu; là nơi con người thực hiện các hành vi xã hội không bị giới hạn bởi không gian và thời gian.

2. Một số hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng (theo Điều 8 Luật An ninh mạng năm 2018)

- Nhóm hành vi xâm phạm an ninh quốc gia

+ Đăng tải, phát tán thông tin trên không gian mạng có nội dung tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và hành vi gián điệp mạng; xâm phạm bí mật nhà nước, bí mật công tác, bí mật kinh doanh, bí mật cá nhân, bí mật gia đình và đời sống riêng tư trên không gian mạng.

+ Tổ chức, hoạt động, câu kết, xúi giục, mua chuộc, lừa gạt, lôi kéo, đào tạo, huấn luyện người chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Lợi dụng hoặc lạm dụng hoạt động bảo vệ an ninh mạng để xâm phạm chủ quyền, lợi ích, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân hoặc để trục lợi.

+ Sử dụng không gian mạng để xâm phạm an ninh quốc gia, nhằm tuyên truyền phá hoại tư tưởng, phá hoại nội bộ, kích động biểu tình, bạo loạn, lật đổ chính quyền... Xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xúc phạm tôn giáo, phân biệt đối xử về giới, phân biệt chủng tộc.

+ Thực hiện tấn công mạng, khủng bố mạng, gián điệp mạng, tội phạm mạng; gây sự cố, tấn công, xâm nhập, chiếm quyền điều khiển, làm sai lệch, gián đoạn, ngưng trệ, tê liệt hoặc phá hoại hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia. Chống lại hoặc cản trở hoạt động của lực lượng bảo vệ an ninh mạng; tấn công, vô hiệu hóa trái pháp luật làm mất tác dụng biện pháp bảo vệ an ninh mạng.

- Nhóm hành vi vi phạm trật tự an toàn xã hội

+ Lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua hoạt động kinh doanh thương mại điện tử; gian lận, trộm cắp trong hoạt động thanh toán thẻ, thanh toán điện tử; trộm cắp, mua bán thông tin thẻ tín dụng, tài khoản người dùng mạng xã hội để lừa đảo chiếm đoạt tài sản; trộm cắp cước viễn thông quốc tế trên nền internet; vi phạm bản quyền và sở hữu trí tuệ trên không gian mạng. Đánh bạc, tổ chức đánh bạc thông qua mạng Internet.

+ Tuyên truyền, quảng cáo, mua bán hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục cấm theo quy định của pháp luật. Hướng dẫn người khác thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

+ Truyền bá, phát tán ấn phẩm đồi trụy, hoạt động mại dâm, tệ nạn xã hội, phát tán thông tin xuyên tạc, hình ảnh riêng tư để xúc phạm, làm nhục người khác, phá hoại thuần phong, mỹ tục của dân tộc, đạo đức xã hội, sức khỏe cộng đồng...

3. Một số phương thức, thủ đoạn của tội phạm trên không gian mạng hiện nay

- Lợi dụng lòng tin, sự thiếu hiểu biết, lòng tham hoặc sự sợ hãi của người dân để lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

- Sử dụng tài khoản Facebook và các mạng xã hội khác như: zalo, instagram… đăng tải bài viết nhận đưa người từ nước ngoài về Việt Nam hoặc từ Việt Nam ra nước ngoài và yêu cầu người nhà nạn nhân chuyển tiền đặt cọc để chiếm đoạt.

- Cố ý chuyển tiền nhầm vào tài khoản ngân hàng của người dân và gọi điện, nhắn tin đòi số tiền đã chuyển nhầm cộng thêm mức lãi nặng.

- Lừa tuyển cộng tác viên bán hàng trên các sàn thương mại điện tử.

- Đánh cắp thông tin tài khoản, số điện thoại, hình ảnh của người dân, sau đó làm giả chứng minh nhân dân, căn cước công dân để lấy mã OTP, chiếm quyền sử dụng tài khoản và chuyển tiền sang tài khoản của ngân hàng khác để chiếm đoạt…

4. Cán bộ, hội viên, phụ nữ cần làm gì để bảo đảm an toàn trên không gian mạng, góp phần phòng, chống tội phạm trên không gian mạng

- Đối với tổ chức Hội và cán bộ Hội

+ Chủ động nghiên cứu, nắm chắc các quy định pháp luật về an ninh mạng; tìm hiểu, học tập, nắm bắt các kiến thức cơ bản về mạng xã hội.

+ Tuyên truyền, giáo dục, vận động hội viên, phụ nữ chấp hành pháp luật an ninh mạng và quy định khác của pháp luật có liên quan; cảnh giác trước các âm mưu, thủ đoạn của tội phạm trên không gian mạng. Nhân rộng mô hình “An toàn cho phụ nữ và trẻ em” trên không gian mạng góp phần phòng, chống tội phạm trên không gian mạng.

+ Tổ chức hoạt động hỗ trợ sinh kế, khởi nghiệp, giới thiệu việc làm cho hội viên, phụ nữ. Tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng tham gia phòng, chống tội phạm trên không gian mạng.

- Đối với hội viên, phụ nữ

+ Tìm hiểu, chủ động học tập, nghiên cứu các quy định của pháp luật an ninh mạng để thực hiện. Tuyên truyền, hướng dẫn các thành viên gia đình, đặc biệt con em độ tuổi học sinh, sinh viên tìm hiểu, học tập, chấp hành pháp luật an ninh mạng và các quy định khác của pháp luật có liên quan. 

+ Chủ động cảnh giác với các mối quan hệ cá nhân trên không gian mạng; không bình luận, thích (like), chia sẻ (share), đăng tải bài viết, clip, quay video và phát trực tiếp (livestream) các sự việc, hoạt động có nội dung vi phạm pháp luật, nội dung chưa được kiểm chứng... Thường xuyên tâm sự, trò chuyện, hướng dẫn con em tuổi vị thành niên sử dụng mạng xã hội đảm bảo an toàn.

+ Tích cực đấu tranh, kịp thời thông tin các hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng, đặc biệt là các thông tin xấu, độc trên mạng xã hội xâm phạm an ninh quốc gia và vi phạm trật tự an toàn xã hội. Khi phát hiện vi phạm hoặc bản thân mình, con em mình bị xâm phạm trên không gian mạng hãy kịp thời gọi cho Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em: 111; các trang thông tin zalo, trang fanpange của Công an xã, phường, trị trấn nơi cư trú hoặc trang zaloOA của Công an tỉnh Ninh Bình để báo tin và được trợ giúp./.